Temmuz 15, 2007

ÇİÇEK DÖKME ve GERGİN YETİŞTİRİCİ İLİŞKİSİ

Son günlerde geceleri uykum kaçıyor, şu Türkiye'nin heryerinde, çiçek açıp çiçek döken pembelerimiz yüzünden... Bu sabah kalkar kalkmaz web'de biraz daha kurcalayayım dedim, bu işin nedenini... Bildiğimiz nedenden ("acaip havalar") başka neden bulursam PDA ile paylaşmak amacıyla... (Bu arada Açık Radyo yayınlarından aynı adla bir kitap çıktı, bir çizgi roman, fakat "acaip" önemli şeyler söylüyor, bitmeden edinmekte yarar var! Siteye girmişken, Prof. Mikdat Kadıoğlu'nun şu yazısını da kaçırmamalı: "Sıcak hava dalgalarıyla dalga geçmeyelim lütfen!")

Neyse, çiçek dökmeye dönersek, ilk bulduğum kaynak Missouri Üniversitesi'nin evde domates yetiştiriciliği ile ilgili sayfasıydı. Orijinalini de aşağıya koyduğum bu kaynakta bakın ne diyor (*):

" Çiçek dökme

Özellikle yetiştiricinin erken bir hasat yapıp, meyvaya kavuşmak konusunda gergin olduğu zamanlarda çıkan ilk çiçeklerde görülmesi dikkat çekicidir. Bu sorun, gündüz sıcaklığı 95 Fahrenheit'ın üzerinde iken gece sıcaklığının 55 Fahrenheit'ın altına düştüğü zamanlarda veya gece 75 derecenin üstünde kaldığı zaman da görülür. Sıcak rüzgarlar bu sorunun artmasına yol açabilir." (Fahreneit'ları bizim "santigrata" dönüştürmeyle geçirecek vakit olmadığından aynen buraya aldım)...

"Hava normale dönünce meyva verme de normale döner" diyen bu kaynak, arada bu sorunu daha hızlı aşmak için "hormon" tavsiye ettiği için o satırları buraya almadım! Ama biz belki birinci nedeni ortadan kaldırabiliriz. Yani, gerilmeyelim artık daha fazla "hani nerede meyvalar?" diye. Meyvalar orada! Dökülen çiçeklerden birini alıp yapraklarını açıp bakın, orada! İçi sızlasa da insanın bu böyle. Gezegene doğru davranmayı becerememiş bizlere doğanın verdiği cevap böyle. Beğensek de beğenmesek de...

Keza güvenilir bir başka kaynakta da benzer saptamalar var:

Belirti: Meyva vermeden çiçeklerin ölmesi
Muhtemel neden: Aşırı yüksek ya da düşük sıcaklıklar
Muhtemel çözüm: Sorun, sıcaklıklar düzenli bir hal aldığında kendi kendine çözülür. Bu sorunla karşılaşmamak için en iyi yöntem, dışardaki ısı dengeli olduğu zaman onları dikmektir.

Üçüncü bir kaynak Kansas Üniversitesi Tarım bölümünün yayını. O da çiçek dökmenin nedenleri konusunda aynı şeyleri söyledikten sonra, bazı türlerin buna daha yatkın olduğunu, (ki bizim pembeler, köken olarak en az yarım yüzyıl öncesinden bu yana yükseklerde, yaylalarda yetişmeye alışkın atalarından geliyor, renkleri o yüzden de pembe), bunu engellemek için hiçbirşey yapılamayacağını, fakat bitkiyi sağlıklı ve canlı tutmanın çok önemli olduğunu vurguluyor. Ancak bu yolla ısı normale döndüğünde ona sağlıklı meyva verme şansı tanınabiliyor... İklim değişikliğinin bu tür olumsuz etkileri sadece "çiçek dökme" biçiminde de değil. "Meyvaya durmuş" domates de bu gibi anormalliklerde renk verme sürecini durduruyormuş. Nitekim bizde bu yıl ABD kökenli bir "PinkBrandyWine" var. Paketinde "cat-face'e karşı dirençlidir"
(yani "genetiği ile hafiften oynanmış", dolayısıyla bizce %100 doğal ve heirloom sayılmaz!) yazdığı için, Anadolu kökenli olmadığı için PDA ile paylaşmadığımız. O da 90 günlük. Hanidir üzerinde meyva var. O bile tedbirini aldı. Ne meyvası büyüyor, ne de pembeleşiyor. Tetikte canlı. Öyle ya hem bilmediği bir ortamda, hem de böyle acaip havalarla sarılmış. Ona güzel olmayı, estetik pembeler çıkarmayı öğretmişler ama iklim böylesine değişken olursa ne yapacağını bilmiyor. O da doğasına uygun olarak beklemeyi seçti!

PDA heyecanlarına dönersek yeniden... Gerçekten biz de "geriliyoruz" zaman zaman bu durumdan... Tanıdıklardan telefon edip, "yanlış birşey mi yapıyorum acaba, meyvalar hala yok ortada" diyenler mi istersiniz, umudu kesip bitkisine küsenler mi?

En üzüldüğüm şey ise kimilerinin uzun boylu düşünmeden yaptığı "tohum hatası" filan yollu "teşhis"ler! Kardeşim bu tohumlar fabrikadan gelmiyor ki! Aynı tohum Tekirdağ tarlasında bir kaç gün sonra yenmeye hazır hale gelecek meyvaları vermiş... Bir hata var ortada evet. O hata senin dünyalılarının yıllardır doğaya yaptığı hata. Bedelini bir kere de böyle ve biz ödüyoruz!
Ama ne yapacaksınız, belki de genetiği ile oynanmış, pıtrak gibi meyva vermeye kodlu, ilaçlı tohumlara alışmış amatör yetiştiricinin bu nazlı pembelerin psikolojisini ve fizyolojisini anlaması için de var bu PDA işte.

Sabretmeye ve bakıma devam!
---------------------------------------

(*) "Flower drop Especially noticeable on early flowers when the grower is anxious for fruit to set for an early harvest. The problem occurs when night temperatures are lower than 55 degrees Fahrenheit; when day temperatures are higher than 95 degrees; or when night temperatures remain above 75 degrees. Hot drying winds may intensify the problem."

8 yorum:

Unknown dedi ki...

sevgili avniye hn,
sizede iyi pazarlar

siz hiç canınızı sıkmayın biz sizin önderliğinizdeki gönüllüler bu işe geçici bir heves olarak başlamadık. bu işe gönül koyduk.

siz beton binalar işle ev arasındaki geçen monoton günlerimize bir heyecan, yeni bir açılım getirdiniz size minnet borçluyuz.

bu hevesle işe başlayınca sanki hemen domateslerimizi göreceğiz zannettik, biz kararlıyız doğayla barişacağız ve çocuklarımızı da bu bilinçle yetiştireceğiz.

sık sık mesajlarınızı bekliyoruz.

sevgilerimle
asuman ercan

gonca dedi ki...

Sevgili Avniye Hanım pembelerim hastalandığında siz bana çeşitli önerilerde bulunmuş ve güdülerime güvenmemi söylemiştiniz. Ondan sonra ben güdülerime ve pembelere güvenmeyi öğrendim. Onlarda karşılığını iyileşerek verdiler bana, ki tekbir yaprakları bile kalmamıştı. Şu an havalardan dolayı arada bir biraz boyunlarını bükselerde ben onlara güveniyorum ve henüz tek bir çiçekleri bile olmamasına rağmen meyve vereceklerinide biliyorum. Tek yapmamız gereken sabretmek. Sevgiler.
Gonca Ceylan Dikici

Adsız dedi ki...

Fahrenheit`i basitce Celsius`a donusturebilirsiniz :

Fahrenheit cinsinden verilen rakamdan 32 cikarin. Sonucu 2`ye bolun. Iste size Celsius. 2`ye bolmek yerine 1.9 bolerek kesin sonucu elde edebilirsiniz ama 2 ye bolmek pratik ve kesin sonuca da oldukca yakin.

Selamlar.

A.T. dedi ki...

Hepinize çok teşekkürler gerçekten...

Unknown dedi ki...

ne yazık ki çiçekten meyva ya dönüşmeden çiçeklerin kuruyup toprağına geri düşme sıkıntısını bende ankara da çekiyorum acaba bi yerde yanlış mı yaptım düşüncesine kapılmıştım ki sabretmek gerektiğini öğrendim artık sabır sabır çekmekten başka şansımız kalmadı bu konuda araştıran ve üşenmeden yazan ve bizi bilgilendiren arkadaşımıza tebrik ve teşekkürlerimi sunuyorum

Bâd-ı Sabâ dedi ki...

Amatör bir ruhla yetiştirmeye başladığım domateslerim maalesef çiçek döküyorlar; sanki çocuklarım hasta olmuş gibi üzülüyorum.

Fiziksel olarak gayet dinç ve sağlıklı görünen bir yapıları var; yazınıız okuduğumda bunun sebebinin dengesiz hava koşulları olduğunu tahmin ettim.

Bu sene hala kış bitmedi :(

Geceden sabaha kapalı soğuk bir hava ve öğleden sonra ise ortalık yanıyor. Bazen yağmur bastırıyor, bazen hava sıcaktan toprağı kurutuyor.

Batı Karadeniz bu şekilde.!

Bir an önce havaların normalleşmesini ümit ediyorum.

Bâd-ı Sabâ dedi ki...

2007 senesinde yazılmış bu faydalı yazıyı 2011'de okumak güzeldi.

Not: Dökülen bir çiçeğin içini açtım, sizin de söylediğiniz gibi.! Acaba dedim içinde bir haşare böcek mi var.? Hiç bir şey yoktu, ve küçük bir şey görünüyordu; işte o şey belki de ileri de büyüyüp bir domates olacaktı.

Unknown dedi ki...

Başından beri okuyorum maalesef sorunumuz aynı,,domateslerimiz niye çiçeklerini döker? Bahçemde yetişenler veriyor saksıda çiçeğini döküyor